فتوای کمیته اجتهاد و افتای اتحادیه در خصوص "حکم حمایت از رژیم اشغالگر صهیونیستی در برابر مردم فلسطین"
بسم الله الرحمن الرحیم
فتوای صادره از کمیته اجتهاد و افتای اتحادیه جهانی علمای مسلمان شماره 2 تاریخ جمعه 5 آبان 1402 در خصوص "حکم حمایت از رژیم اشغالگر صهیونیستی در برابر مردم فلسطین".
الحمد لله رب العالمين، والصلاة على خاتم النبيين والمرسلين، وعلى آله وصحابته أجمعين والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين.
کمیته اجتهاد و افتا به طور دایم پیگیر بی‌عدالتی، کشتار، نسل‌کشی قومی، جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت رژیم اشغالگر صهیونیستی در حق ساکنان مظلوم غزه است.
روز سی‌ام مهر 1402 فتوایی صادر کرد که در آن هر نوع حمایت از ساکنان غزه را بر امت مسلمان اعم مردم، حاکمان و دولت‌ها واجب دانست و بسیاری از احکام مربوط به آن را بیان کرد.
در این میان پدیده دیگری را شاهد بودیم و آن این که عده‌ای مسلمانان در موضع‌گیری خود و با پشتیبانی مالی و تأیید علنی، از دشمن اشغالگر صهیونیستی حمایت می‌کنند.
کمیته در توضیح حکم شرعی این حمایت‌ها فتوایی صادر کرد که به شرح زیر است:
اولاً: دفاع از کفار بر ضد مسلمانان و کمک به آنان و حمایت مالی و تسلیحاتی یا موضع‌گیری سیاسی به نفع آنان، از نظر شرعی از گناهان کبیره و به اجماع امت از بدترین گناهان محسوب می‌شود.
1- خداوند متعال در این باره می‌فرماید:
﴿تَرَى كَثِيرًا مِنْهُمْ يَتَوَلَّوْنَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَفِي الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ (٨٠) وَلَوْ كَانُوا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِيِّ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِيَاءَ وَلَكِنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ﴾ [المائدة: 80-81].
بسیاری از آنان را می‌بینی که با کسانی که کفر ورزیده‌اند دوستی می‌کنند. راستی چه زشت است آنچه برای خود پیش فرستادند که [در نتیجه] خدا بر ایشان خشم گرفت، و پیوسته در عذاب می‌مانند.
و اگر به خدا و پیامبر و آنچه که به سوی او فرود آمده ایمان می‌آوردند، آنان را به دوستی نمی‌گرفتند، لیکن بسیاری از ایشان نافرمانند.
2- خداوند درباره دوستی گرفتن کافران به جای مؤمنان هشدار داده و فرموده است:
﴿لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ﴾ [آل عمران: 28].
مؤمنان نباید کافران را -به جای مؤمنان- به دوستی بگیرند؛ و هر که چنین کند، در هیچ چیز [او را] از [دوستی] خدا [بهره‌ای] نیست، مگر اینکه از آنان به نوعی تقیّه کند و خداوند، شما را از [عقوبت] خود می‌ترساند، و بازگشت [همه] به سوی خداست.
علما در خصوص این آیه گفته‌اند که دوستی کفار به جای مؤمنان و حمایت از آنان و آزار رساندن به مسلمانان، احکامی دارد که بر حسب حالت انسان مختلف است:
حالت نخست: هر کس بدون این که قلباٌ کفر را دوست باشد از کافران حمایت کند، این کار او به معنی گسستن از خدا و رسول و یکی از گناهان کبیره است. در فتح القدیر شوکانی (1/380) آمده است:
عبارت {فليس من الله في شيء} یعنی بهره‌ای از دوستی خدا ندارد بلکه به کلی از آن گسسته است.
در تفسیر الجامع لأحکام القرآن قرطبی (4/57) آمده است: عبارت {فليس من الله في شيء} یعنی از حزب خدا نیست و در هیچ موردی از دوستان خدا محسوب نمی‌شود.
حالت دوم: اهل علم گفته‌اند هر کس از عمل کفار خشنود شود و بر ضد مسلمانان از آنان حمایت کند، این به معنی ارتداد از اسلام است. رازی در تفسیر مفاتیح الغیب یا تفسیر کبیر (8/ 192) می‌گوید:
بدان دوستی مؤمن با کفار سه وجه دارد:
نخست: از کفر کافر راضی است و به همین خاطر او را دوست دارد و این ممنوع است؛ زیرا هر کس چنین کسی را دوست داشته باشد، عمل کفرآمیزش را نیز تأیید کرده است و تأیید کفر و رضایت از آن کفر است. بنابراین محال است چنین کسی با این صفت مؤمن باشد.
طبری در تفسیر جامع البان چاپ هجر (5/ 315) می‌نویسد:
معنایش این است که ای مؤمنان کفار را به یاری و یاوری نگیرید؛ در برابر مؤمنان از آنان حمایت می‌کنید و دوست‌شان دارید و عورات مسلمانان را برایشان آشکار می‌سازید. هر کس چنین کند، بهره‌ای از دوستی خدا ندارد. یعنی با این کار از خدا بری است و خدا نیز به خاطر ارتدادش از او بیزار است.
ابن عاشور در التحریر والتنویر (3/ 217) می‌نویسد:
حالت نخست این است که مسلمان جماعت یا طایفه کفر را در دلش به دوستی بگیرد. به کفر آنان و دشمنی با اهل اسلام تمایل داشته باشد. این حالت کفر است و حال منافقان است.
3
- خداوند حکم کرده است که هر کس با یهود و نصارا دوستی کند از آنان است و عملش تباه می‌شود:
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (٥١) فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَى مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ﴾ [المائدة: 51-52] .
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، یهود و نصاری را دوستان [خود] مگیرید [که] بعضی از آنان دوستان بعضی دیگرند. و هر کس از شما آنها را به دوستی گیرد، از آنان خواهد بود. آری، خدا گروه ستمگران را راه نمی‌نماید.
می‌بینی کسانی که در دلهایشان بیماری است، در [دوستی] با آنان شتاب می‌ورزند. می‌گویند: می‌ترسیم به ما حادثه ناگواری برسد. امید است خدا از جانب خود فتح [منظور] یا امر دیگری را پیش آورد، تا [در نتیجه آنان] از آنچه در دل خود نهفته داشته‌اند پشیمان گردند.
رازی در مفاتیح الغیب یا تفسیر کبیر (12/ 377) درباره {حبطت أعمالهم} می‌نویسد:
معنایش این است که ایمانی که آشکار کرده بودند از بین می‌رود و هر کار خیری که انجام داده بودند باطل می‌شود زیرا اکنون دوستی یهود و نصارا را ابراز داشته‌اند و در دنیا و آخرت جزء زیانکاران شده‌اند.
4- خداوند بیان کرده است که دوستی با آنان سبب عذاب و خشم و انتقام الهی می‌شود:
﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مَا هُمْ مِنْكُمْ وَلَا مِنْهُمْ وَيَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (١٤) أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾ [المجادلة: 14-15]
آیا ندیده‌ای کسانی را که قومی را که مورد خشم خدایند به دوستی گرفته‌اند؟ آنها نه از شمایند و نه از ایشان، و به دروغ سوگند یاد می‌کنند و خودشان [هم] می‌دانند.
دوم: کمک به دشمن غاصب صهیونیستی حتی به صورت غیر مستقیم هم حرام است مانند ترجمه یا تهیه گزارش یا تحریف حقائق. هر کس چنین کند ظالم است و گناه این کار بر عهده اوست. واجب است توبه کند و به سوی خدا بازگردد: خدای متعال فرموده است:
﴿إِنَّما يَنْهاكُمُ اللهُ عن الَّذِينَ قاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ وَظاهَرُوا عَلى إِخْراجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ﴾ [الممتحنه: 9].
خدا شما را فقط از دوستی با کسانی باز می‌دارد که در [کار] دین با شما جنگ کرده و شما را از خانه‌هایتان بیرون رانده و در بیرون‌راندنتان با یکدیگر هم‌پشتی کرده‌اند. و هر کس آنان را به دوستی گیرد، آنان همان ستمگرانند.
سوم: حمایت از محاصره برادران مسلمان ما در غزه و فلسطین با بستن مرزها؛ یاری رساندن به چنین کسانی خواری، ظلم و مشارکت در گناه محسوب می‌شود. هر کس آنان را یاری کند در قتل و زحم و آزار فلسطینیان شریک است. گناه همکاری در محاصره و کمک به دشمن بر گردن یاوران آنان است و در نزد خدا به خاطر این کار مسؤول هستند:
در قرآن می‌خوانیم:
﴿وَتَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوى وَلا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ) و در نیکوکاری و پرهیزگاری با یکدیگر همکاری کنید، و در گناه و تعدّی دستیار هم نشوید، و از خدا پروا کنید که خدا سخت‌کیفر است.
قال تعالى: ﴿وَلا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمْ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لا تُنصَرُونَ ﴾ [سورة هود: 113].
و به کسانی که ستم کرده‌اند متمایل مشوید که آتش [دوزخ] به شما می‌رسد، و در برابر خدا برای شما دوستانی نخواهد
بود، و سرانجام یاری نخواهید شد.
چهارم: ای مسلمانان بدانید که اگر خدا را یاری کنید خداوند پیروزی را بر شما نوشته است؛ اگر از او اطاعت کنید عزت و سربلندی را برای شما رقم می‌زند. در این باره می‌فرماید:
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ وَالَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْسًا لَهُمْ وَأَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ﴾ [محمد: 7]
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر خدا را یاری کنید یاریتان می‌کند و گامهایتان را استوار می‌دارد. و کسانی که کفر ورزیدند، نگونساری بر آنان باد؛ و [خدا] اعمالشان را برباد داد..
﴿وَاللَّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ﴾ [يوسف: 21]
و خدا بر کار خویش چیره است ولی بیشتر مردم نمی‌دانند