دبیرکل اتحادیه جهانی علمای مسلمان
نامه‌هایی در مورد گسترش تعصب در میان مردم در برخی از کشورهای مسلمان عرب همسایه دریافت کرده‌ام.
من نژادپرستی و تعصب در میان مسلمانان را واقعاً مایه تأسف و ناراحتی و حتی برای انتساب به اسلام زیانبار می‌دانم.
خدای متعال فرموده است:
{وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا} [آل عمران/ 103]
و نعمت خداوند را بر خود یاد کنید که دشمنان همدیگر بودید و او میان دلهای شما الفت داد و به نعمت او با هم دوست شدید.
هیچ پیوندی محکم‌تر از پیوند ایمانی نیست و خداوند در قرآن کریم مؤمنان برادران همدیگر خوانده است: {إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ} [الحجرات/10].
در حدیث نبوی می‌خوانیم: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ» مسلمان برادر مسلمان است.
تعصب عبارت است از اتحاد و جمع شدن بر سر چیزی و حمایت از آن و بر دو قسم است:
اول: تعصب پسندیده که تعصب به طرفداری از حق است.
دوم: تعصب نکوهیده که عبارت است از تعصب بر بی‌عدالتی، اختلاف قومی، بدعت، یا در مسأله شرعی که در آن اختلاف معقول وجود دارد. این نوع تعصب موجب تفرقه و دشمنی می‌شود و در میان پیروان برخی از فرقه‌ها یا برخی گروه‌های اسلامی نیز رخ می‌دهد.
تعصب و دین نمی‌توانند در کنار هم باشند چنان که جهل و دین هم با هم سازگار نیستند.
رسول خدا به یارانش فرمود:
خداوند زشتی جاهلیت و فخر به آبا و اجداد را از میان شما برداشته است. مؤمن خداترس و گناهکار نگون‌بخت همه فرزند آدم هستند و آدم از خاک بود. آنان كه به قوميت خود تفاخر مى‌كنند اين كار را رها كنند و بدانند كه آن مايه‌هاى افتخار، جز ذغال جهنم نيستند و اگر آنان دست از اين كار نكشند نزد خدا از مرد سیاه چهره‌ای كه كثافت را با بينى خود حمل مى‌كند پست‌تر خواهند بود.
اسلام بر عزت مردم، همکاری و اتحاد میان مسلمانان تأکید دارد و خواستار عدم تبعیض بین نژادها و قبایل است.
من بارها گفته‌ام که خیریت اخلاق در اخلاق است نه در تمایز نژادی.
علما و دعوتگران باید در مبارزه با نژادپرستی، عدم تحمل دیگران و عدم پذیرش سوگیری‌های سیاسی الگو باشند و در جهت آگاهی‌بخشی و آموزش و همکاری و مودت در میان مسلمانان تلاش کنند. سخنان نژادپرستانه را برنتابند و اهمیت احترام به تنوع قومیتی امت اسلامی را ثابت کنند.
من به عنوان دبیرکل اتحادیه جهانی علمای مسلمان، از شما می‌خواهم:
• برای اجرای شریعت اسلام، تفرقه را رها کنید و از تعصبی که موجب تفرقه و ظلم در بین مسلمانان می‌شود بپرهیزید.
• در جهت انتشار پیام اسلام در بین مسلمانان و تکیه بر ارزش‌های عدالت، برابری و بردباری که از اسلام آموخته‌اید همکاری کنید.
• همه باید تلاش کنیم تا قوانین و سنت‌های الهی را در میان مردم اجرا کنیم؛ قوانینی مانند:
• تقویت همکاری و هم‌دردی بین کشورهای مسلمان.
• ایستادگی در برابر دشمنان اسلام.
• تلاش برای احیای روحیه رواداری و وحدت که ما را به عنوان یک امت متحد می‌کند.
برخی از مفاسد تعصب که از علما ذکر کرده‌اند:
- رد کردن حق و حقیقت و پیروی نکردن از آن با وجود روشنی حق.
2- استدلال به باطل و دفاع از آن به ویژه زمانی كه مفاسد آن آشكار شود.
3- افزایش شکاف اختلاف و تعارض و کم شدن فرصت‌های تقریب و توافق.
4- نفرت و کینه‌توزی.
5- حمایت از ظالم و کوتاهی از یاری مظلوم.
6- درگیری و جنگ و خونریزی.
7- فروپاشی جوامع، قطع و از هم گسیختگی روابط.
این عوامل باعث می‌شود به دنبال اشتباهات علما بگردیم و خطاهای آنان را دنبال کنیم؛ از افشای آن اظهار شادی نماییم و در رسوا و بدنام کردن و تهمت زدن به علما از آن استفاده کنیم تا سرنوشت‌شان تباه و جایگاه‌ها خراب شود و نیکی‌ها و فضایل‌شان در میان مردم گم شود.
شما مسلمانان:
بیایید تعصب را رها کنید و در پرداختن به مسایل اساسی و ایجاد پل‌های تفاهم و محبت بین خود همکاری کنید تا اسلام منبع الهام برای عدالت و صلح در بین ما و جهانیان باشد.
سلمان فارسی چه زیبا گفته است:
أبي الإسلامُ لا أب لي سواه / إذا افتخروا بقيس أو تميمِ
اسلام پدر من است و غیر از اسلام پدری ندارم
وقتی که قیس و تمیم به پدران خود افتخار می‌کنند.