قره داغی
در کنفرانس "اسلام دین صلح و خیر" در ازبکستان گفت: "جهان سیستم کارآمدی
برای حمایت از مظلومان ندارد."
کنفرانس
بین‌المللی "اسلام دین صلح و خیر است" با حضور بیش از 70 شخصیت مذهبی، علما
و پژوهشگرانی از 22 کشور جهان در 24 مهر ماه 1403 در هتل هیلتون تاشکند پایتخت ازبکستان
برگزار شد.
سپاس و
قدردانی از ازبکستان
دکتر علی
محی الدین قره داغی رئیس اتحادیه جهانی علمای مسلمان در جلسه افتتاحیه کنفرانس سخنرانی
مهمی ایراد کرد و در آن از میزبانی سخاوتمندانه جمهوری ازبکستان برای برگزاری و
سازماندهی منظم کنفرانس تشکر و قدردانی کرد.
وی سخنان
خود را با عرض سلام و شادباش به حضار گرامی آغاز کرد و در موضوعات زیر سخن گفت:
وضعیت انسانی
در غزه و لبنان
قره داغی
با ابراز نگرانی عمیق خود از وضعیت کنونی جهان اسلام به ویژه غزه و لبنان تأکید کرد:
غزه در حال سوختن و نابودی است؛ درگیر جنگ نژادپرستانه و نازیسمی است که تاریخ همانند
آن را هرگز ندیده است و اکنون لبنان هم به آن اضافه شده است و در آتش جنگ می‌سوزد.
دولت اشغالگر صهیونیستی در این جنگ ویرانگر از همه حدود اخلاقی، انسانی و قانونی فراتر
رفته است.
وی با اشاره
به این که جهان در حال حاضر فاقد یک سیستم کارآمد جهانی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر
و برقراری حفظ صلح و امنیت است، از ادامه حمایت نظامی برخی کشورهای غربی به ویژه آمریکا
از کشور اشغالگر انتقاد کرد.
اصلاح نظام
بین‌الملل یک ضرورت است
از مهم‌ترین
نکاتی که قره داغی به آن اشاره کرد لزوم اصلاح نظام بین‌المللی کنونی بود که در تحقق
عدالت و صلح ناکام مانده است.
وی تصریح
کرد: جهان فاقد یک نظام جهانی کارآمد برای حفظ صلح جهانی و حمایت از مظلومان است؛ بنابراین
تلاش برای ایجاد یک نظام جهانی عادلانه و مؤثر که بتواند از صلح برای همگان محافظت
کند، امری ضروری و واجب وقت شده است.
وی افزود:
به همه کشورهای اسلامی و آفریقایی و کشورهای شرق مانند روسیه و چین و کشورهای آمریکای
جنوبی پیشنهاد می‌کنم برای ایجاد یک سازمان بین‌المللی جایگزین سازمان ناکارآمد
فعلی تلاش کنند. همچنان که جامعه ملل که پیش از آن در سال 1919 تأسیس شده بود، شکست
خورد.
ناکامی
سازمان‌های بین‌المللی در دستیابی به صلح
قره داغی
در سخنان خود به دلایل ناکامی سازمان‌های بین‌المللی مانند جامعه ملل و سازمان ملل
متحد در دستیابی به صلح پرداخت و خاطرنشان کرد که این سازمان‌ها نه بر پایه‌های عدالت
و برابری مطلق که در راستای منافع قدرت‌های بزرگ ایجاد شده‌اند.
وی افزود:
اعطای حق وتو به برخی کشورها در سازمان ملل به این معناست که 192 کشور ممکن است در
مورد چیزی به توافق برسند اما یک کشور می‌تواند معترض شود و آن را وتو کند.
وی توضیح
داد که این ساختار ناعادلانه یکی از دلایل تداوم شکست در دستیابی به صلح جهانی است.
قره داغی
خواستار بازنگری در قوانین و اصول حاکم بر جهان شد و خاطرنشان کرد: اصول و قوانین غربی
همه بر اساس منافع و ماکیاولیسم است و به همین دلیل در برابر اراده کشورهای قدرتمند
مقاومت نمی‌کنند.
وی افزود:
ما امروز واقعاً با فروپاشی نظام اخلاقی، حقوقی و انسانی در نظام جهانی مواجه هستیم.
نقش اسلام
در تحقق صلح
قره داغی
در سخنان خود درباره نقش اسلام در دستیابی به صلح جهانی، با ارائه پژوهشی جامع در زمینه
مبانی فکری و عملی صلح در اسلام تشریح کرد که اسلام مبتنی بر «عدالت، برابری و رحمت»
است. این‌ها ارزش‌هایی هستند که جهان برای دستیابی به صلح به آنها نیازمند است.
وی با اشاره
به این‌که آیات قرآن بر اهمیت صلح تأکید دارد، با استناد به آیه شریفه: (يَا أَيُّهَا
الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ
الشَّيْطَانِ). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، همگی به اطاعت [خدا] درآیید، و گام‌های
شیطان را دنبال مکنید... افزود: اسلام از مسلمانان می‌خواهد که برای رسیدن به صلح بین
خود و دیگران تلاش کنند.
قره داغی
همچنین به مفهوم وحدت اسلامی به عنوان رکن اساسی برای دستیابی به ثبات و استحکام امت
اسلامی پرداخت و با بیان این که امت شکست خورده نمی‌تواند به خیر و صلاح مطلوب برسد،
تلاش برای «یکسان‌سازی گفتار و مواضع» میان مسلمانان را امری ضروری دانست و به
آیات زیر استناد کرد:
واعتصموا بحبل الله جميعاً: و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید.
ولا
تنازعوا فتفشلوا وتذهب ريحكم: و با یکدیگر نزاع نکنید که شکست بخورید و مهابت شما از
بین برود.
قره داغی
در پایان سخنان خود با اشاره به آموزه‌های سیره رسول اکرم در برخورد با دیگران، تأکید
کرد: سیره الگویی کاربردی ارائه می‌کند که امروزه می‌توان برای رسیدن به تفاهم بین
مردم از آن استفاده کرد. وی همچنین به تجربه موفق صلاح الدین ایوبی اشاره کرد که «توانست
با اتحاد مسلمانان به پیروزی و آزادسازی اقصی دست یابد».
کنفرانس
جهانی صلح
این کنفرانس
شاهد مشارکت گسترده دانشمندان، اندیشمندان و محققانی از نقاط مختلف جهان از جمله عربستان
سعودی، مصر، ترکیه، اردن، عمان، روسیه، ایالات متحده آمریکا، فرانسه و سایر کشورها
بود. در این کنفرانس راه‌های دستیابی به صلح عادلانه و پایدار مطابق با اصول اسلام
و ارائه راه حل‌هایی برای چالش های امروز جهان اسلام مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
متن سخنرانی
رئیس اتحادیه جهانی علمای مسلمان به شرح زیر است:
بسم الله
الرحمن الرحیم
حمد و ستایش
مخصوص پروردگار جهانیان است و صلوات و درود بر پیامبر رحمت محمد مصطفی و خاندان و یارانش
پاکش باد.
حضار
محترم برادران و خواهران عزیز
خدمت
همه شما عزیزان حاضر عرض سلام و ادب و شادباش دارم؛
از جمهوری
ازبکستان، رئیس جمهور و برگزارکنندگان این کنفرانس تشکر می‌کنم که این مراسم را با
این نام زیبا آراستند و به خاطر سازماندهی عالی و استقبال گرم از همه شما سپاسگزام.
بزرگواران
و سروران عزیز
ما درباره
صلح صحبت می‌کنیم و از غزه که در حال سوختن و نابودی است می‌گوییم؛ در یک جنگ نژادپرستانه
و نازیسم که تاریخ همانند آن را هرگز ندیده است و این روزها لبنان هم به آن اضافه شده
است. دولت اشغالگر صهیونیستی از همه مرزها و همه قوانین انسانی، بین‌المللی و اخلاقی
عبور کرده است و هیچ عامل بازدارنده‌ای برای آن نمی‌یابیم؛ زیرا اکثر کشورهای غربی،
به‌ویژه آمریکا مرگبارترین سلاح‌ها را در اختیار آن قرار می‌دهد.
دولت اشغالگر
صهیونیستی هیچ ارزشی برای سازمان ملل متحد یا دادگاه کیفری بین‌المللی قائل نیست. جهان
فاقد یک سیستم جهانی کارآمد برای حفظ صلح جهانی و حمایت از مظلومان است. بنابراین
تلاش برای ایجاد یک نظام بین‌المللی عادلانه و مؤثر جهانی برای حفظ صلح برای همگان
امری ضروری و واجب وقت است. به همه کشورهای اسلامی و آفریقایی و کشورهای شرق مانند
روسیه، چین و کشورهای آمریکای جنوبی پیشنهاد می‌کنم که برای استقرار یک سازمان بین‌المللی
جایگزین سازمان ناکارآمد فعلی تلاش کنند همچنان که جامعه ملل که قبل از آن در سال
1919 تأسیس شد، شکست خورد.
سروران
عزیز
دنیای غرب
درگیری‌های مذهبی و ملی را پشت سر گذاشت، سپس اکثر کشورهای غربی، دیگر کشورهای جهان
را اشغال کردند، اما دو جنگ جهانی بین این کشورها درگرفت و همه چیز را ویران کرد و
تر و خشک را با هم سوزاند. بیش از یکصد جنگ در جهان درگرفت و جان بیش از صد میلیون
نفر را گرفت و بیست تریلیون دلار را بر باد داد.
در طول
قرون گذشته با وجود دو نظام بین‌المللی برای حفاظت از صلح یعنی جامعه ملل و سپس سازمان
ملل، نتیجه‌ای به دست نیامد؛ بنابراین معتقدم خردمندان جهان باید به دنبال آسیب‌شناسی
باشند. به نظرم مهم‌ترین دلایل ناکارآمدی این سازمان‌ها از قرار زیر است:
نخست: سازمان‌های
بین‌المللی نه بر پایه‌های عدالت و برابری مطلق که در راستای منافع کشورهای قدرتمند
تشکیل شده‌اند. جامعه ملل برای حمایت از منافع کشورهای پیروز جنگ جهانی اول در
برابر کشورهای شکست خورده تشکیل شد؛ اما ناکارآمد ماند و جنگ جهانی دوم درگرفت که از
جنگ اول وحشیانه‌تر و ویرانگرتر بود. آنگاه سازمان ملل متحد تشکیل شد اما نه بر
پایه عدالت و برابری. در این سازمان پنج کشور از حق وتو برخوردار شدند و این یعنی
اگر 192 کشور در مورد چیزی به توافق برسند، یکی از این پنج کشور آن را از طریق حق وتو
نقض می‌کند.
دوم: اصول
و قوانین غربی همه بر اساس منافع و ماکیاولیسم است و لذا در برابر اراده کشورهای قدرتمند
مقاومت نمی‌کند؛ چنان که در سیاست‌ورزی غرب به ویژه آمریکا و امثال آن می‌بینیم و
چنان که شاهدیم سیستم اخلاقی، حقوقی و انسانی آن با فروپاشی روبرو است.
ما این
فرصت را داریم که پروژه‌ای یکپارچه را به جهانیان ارائه دهیم. بنابراین، من تحقیقی
را در مورد مبانی فکری و عملی صلح در اسلام و چگونگی بهره‌مندی از آن در عصر حاضر به
شما ارائه کردم. این بحث از یک فصل ویژه برای نهادینه کردن ایده صلح با استفاده از
متون قاطع شرعی و مقاصد کلی هشتگانه تشکیل شده است و امنیت و صلح برای فرد، جامعه و
کشور محقق می‌کند. در مورد تروریسم و کنفرانس‌های مهمی که در 17 دسامبر 2003 در
عربستان سعودی برگزار شد، صحبت کردم. بیانیه مکه و بیانیه نهایی کنفرانس بین‌المللی
اسلامی "اسلام و مبارزه با تروریسم" مهم‌ترین دستاورد این کنفرانس‌ها
بود. اگر وقت اجازه بدهد مهم‌ترین عناصر آن را خدمت شما ارائه خواهم داد.
فصل دوم
این تحقیق مفصل را به ده اصل مشترک و تأثیرات آنها در دستیابی به برادری انسانی بر
پایه‌های مستحکم اختصاص داده‌ام.
فصل سوم
را به بخش عملی با توجه به سیره رسول اکرم و مهاجرین حبشه و روش تعامل آنان با
محیط کافر آن کشور اختصاص دادم.
در فصل
پایانی از اصول حاکم بر تحکیم اخوت اسلامی و نقطه شروع آن از توحید باری تعالی تا توحید
کلمه و از آن تا اتحاد مسلمانان صحبت کردم. زیرا مسلمانان بدون آن نمی‌توانند هیچ
دستاوردی داشته باشند و با وجود نصوص قاطع و تجربیات درخشانی که خود و دیگران
اندوخته‌اند راهی جز شکست ندارند. به همین خاطر صلاح الدین از توحید به آزادسازی
قدس و از علم و فراست و اندیشه سالم و اجتهاد به حرکت و جهاد رسید.
این
آیه کریمه شعار اسلام است که میفرماید:
(يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا
خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ (208) فَإِن زَلَلْتُم مِّن
بَعْدِ مَا جَاءَتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ)
(البقرة :208-209).
ای
کسانی که ایمان آورده‌اید، همگی به اطاعت [خدا] درآیید، و گام‌های شیطان را دنبال
مکنید که او برای شما دشمنی آشکار است. و اگر پس از آنکه برای شما دلایل آشکار آمد، دستخوش لغزش شدید،
بدانید که خداوند توانای حکیم است.
این امر
یک دستور قطعی است و مسلمانان باید صلح را بپذیرند و آن را بین خود و دیگران عملی
کنند. در غیر این صورت سرنوشت صلح ما با دیگران محکوم به شکست است. زیرا امت
ناکارآمد نمی‌تواند خیر مطلوب را به ارمغان آورد. خدای متعال فرموده است: "ولا
تنازعوا فتفشلوا وتذهب ريحكم" صلحی که بیش از 30 سال پیش بین دولت اشغالگر صهیونیستی
و فلسطینی‌ها برقرار شد، دیدیم که هیچ دستاوردی نداشت؛ بلکه مستعمرات یهودی در قدس
و کرانه باختری گسترش یافت. امروز نتانیاهو و افراط‌گرایان راه حل دو کشور را نمی‌پذیرند
بلکه می‌خواهند کشور خود را گسترش دهند و بخش‌هایی از لبنان و سوریه و مصر و
عربستان را ضمیمه خاک خود کنند. به همین خاطر از شما امت مسلمان می‌خواهم در میان
خود صلح و ثبات و وحدت و هم‌دلی ایجاد کنید که خدای متعال میفرماید: (واعتصموا
بحبل الله جميعا).
والسلام
عليكم ورحمة الله وبركاته
دکتر
علی محی الدین قره داغی
رئیس
اتحادیه جهانی علمای مسلمان