با ما سوار شو

با ما سوار شو

دکتر جمال عبد الستار

دستیار دبیرکل اتحادیه جهانی علمای مسلمان 

ندای قرآنی "ارکب معنا" (با ما سوار شو) که نوح پیامبر پسرش را با آن خطاب کرد، از صدا زدن پسرش برای نجات از دست طوفان فراتر می‌رود و به رویکردی کامل برای ساخت کشتی نجات و حرکت به سمت ساحل امان حکایت دارد. این صدا یک رسالت تربیتی، اجتماعی و ایمانی برای هر فرد و هر جماعت برای رویارویی با چالش‌های بزرگ است. 

ما منتظر یک طوفان ربانی برای مجازات بشر هستیم؛ به خاطر ظلم و ستم و انحراف از فطرت و نابودی حرث و نسل که مرتکب شده است. یا منتظر طوفان شیطانی هستیم که خداوند برای مدتی عنان ظالمان را شل کند تا در فساد و سرکشی و جنایت بیشتر غرق شوند؛ بر اهل حق مسلط گردند و آزارشان دهند. یا منتظر طوفان ایمانی هستیم که خداوند درهای فضل و کرمش را به سوی اهل حق بگشاید تا پرچم دین‌شان را بالا ببرند و به این وسیله آنان را از سیطره ظالمان و مجرمان رهایی بخشد. چنان که می‌فرماید: 

(وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَنَجۡعَلَهُمۡ أَئِمَّةًۭ وَنَجۡعَلَهُمُ ٱلۡوَٰرِثِينَ) (القصص: 5).

و ما می‌خواهیم که بر کسانی که در روی زمین به زبونی کشیده شده‌اند، منت نهیم [و نعمت دهیم‌] و ایشان را پیشوایان و وارثان گردانیم‌.

نشانه‌های طوفان ایمان دیده می‌شود و مقدماتش فراهم شده است؛ خداوند این طوفان از شام حرکت داد و به نظر من این یک پیروزی برای امت در کل منطقه است و نباید فراموش کرد که طوفان اقصی و معمارانش سهم بزرگی در این پیروزی داشتند. زیرا خداوند در غزه عزت اراده کرده است اقصی را با طوفان آزاد کند. من بر این باورم – خدا بهتر می‌داند – خداوند به واسطه صدق جهاد و فداکاری آنان، این طوفان را باعث آزادی سایر ملت‌ها هم قرار می‌دهد. چه برکت بزرگی در آنان نهفته است و خداوند چه بختی به آنان داده است. 

امروز و در این لحظه، در پایان ربع اول قرن بیست و یکم، به همه اهل ایمان روی زمین ندا می‌دهیم که ای اهل ایمان، ای پیروان سرور آدمیان، ای حاملان پیام اسلام، ای وارثان نبوت، نزد ما بیایید و با ما سوار شوید؛ آماده باشید و آستین‌ها را بالا بزنید؛ غبار شکست روانی را از خود بشویید؛ اسباب ناامیدی را بیرون کنید، آماده شوید که لحظه عزیمت است و سستی نکنید؛ یک لحظه بی‌توجهی ممکن است مسافر را برای تمام عمر از قافله عقب اندازد.

با ما سوار شوید و برای رستگاری آماده باشد. از خود شایستگی نشان دهید و بهترین‌های خود را به خدا عرضه کنید و بدانید که راز این کار در آن کلمات مبارک نهفته است؛ کلماتی که در زبان اندک و در معنا بزرگ هستند: «اگر با خدا راست باشی، او نیز با تو راست خواهد بود».

به همین خاطر کسی که در همراهی با نیکان حرکت می‌کند باید شایستگی‌هایی کسب کند و از خدا می‌خواهیم همه ما را از آنان قرار دهد. بدانید که اولین نخستین این راه اخلاص است.

هر کس نیتش را برای خدا صاف نکند و در هنگام حرکت با خدا رو راست نباشد و آخرت بزرگ‌ترین دغدغه‌اش نباشد، در کشتی عروج و انتخاب جایی ندارد زیرا آب در بیرون کشی غرق نمی‌کند بلکه وقتی به داخل نفوذ کند باعث غرق شدن می‌شود. 

آب در کشتی هلاک کشتی است        آب در بیرون کشی پشتی است

به همین خاطر یکی از اسباب شکست در جنگ احد، آبی بود که به درون برخی از صحابه نفوذ کرد و قرآن از آن این گونه یاد می‌کند: 

(أَوَلَمَّآ أَصَـٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٌۭ قَدۡ أَصَبۡتُم مِّثۡلَيۡهَا قُلۡتُمۡ أَنَّىٰ هَـٰذَاۖ قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِكُمۡۗ) (آل عمران: 165).

آیا هنگامی که به شما مصیبتی رسید که دو چندان آن را [بر دشمنان خود] وارد آورده بودید، می‌گویید این از کجاست؟ بگو این از سوی خودتان است [و] خداوند بر هر کاری تواناست‌.

صحابی بزرگوار عبد الله بن مسعود می‌گوید: گمان نمی‌کردم که احدی از یاران رسول خدا دنیادوست باشد تا این که این آیه نازل شد. اخلاص در آمادگی برای حرکت و بیعت راستین با خدا و یقین به قانون خداوند یعنی قرآن کریم است:

(إِن يَعۡلَمِ ٱللَّهُ فِى قُلُوبِكُمۡ خَيۡرًۭا يُؤۡتِكُمۡ خَيۡرًۭا مِّمَّآ أُخِذَ مِنكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۗ) (الأنفال: 70).

اگر خداوند خیری در دلهای شما سراغ کند، به شما چیزی می‌بخشد که از آنچه از شما گرفته‌اند، بهتر است، و شما را می‌آمرزد.

مهم‌ترین گام در حرکت، مبارزه با نفس و خودسازی و توامندسازی آن است؛ چنان که خدای متعال می‌فرماید: 

(وَٱلَّذِينَ جَـٰهَدُواْ فِينَا لَنَهۡدِيَنَّهُمۡ سُبُلَنَاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَمَعَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ) (العنكبوت: 69).

و کسانی را که در حق ما کوشیده‌اند به راه‌های خاص خویش رهنمون می‌شویم، و بی‌گمان خداوند با نیکوکاران است‌.

این کشتی وسیله حرکت به سوی خدا قرار ده و الزامات سوار شدن را مراعات کن که نجات و رهایی فقط برای مردان قوی نیست بلکه برای کسانی است که ایمان و آمادگی بیشتری دارند. 

زوجیت

نوح مکلف بود از هر جانداری یک جفت اختیار کند؛ خدای متعال به او فرمود: 

(حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ قُلۡنَا ٱحۡمِلۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ وَمَنۡ ءَامَنَۚ وَمَآ ءَامَنَ مَعَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٌۭ) (هود: 40).

تا به آنجا که فرمان ما در رسید و [آب از] تنور فوران کرد آنگاه گفتیم که در آن [کشتی‌] از هر جنس [جانوری‌] دو تا سوار کن و نیز خانواده‌ات را، مگر کسی که حکم [ما] از پیش درباره او مقرر شده است، و نیز کسانی را که ایمان آورده‌اند، و همراه او جز اندکی ایمان نیاورده بودند.

از مقاصد زوجیت علاوه بر تولید مثل و ازدیاد نسل، تأثیرگذاری بر زندگی است؛ کسی که در زمینه‌ سازندگی برای امت مفید نباشد و در رسیدن به پیشرفت و ترقی یار و یاورش نباشد... کسی که مهارت کاری و تأثیر مثبت نداشته باشد و حرکتش با اخلاص نیست... کسی که شفافیت هدف و اراده قوی و چیره شدن بر موانع و پایمردی در برابر چالش‌ها را نداشته باشد چگونه می‌تواند سوار کشتی شود؟ وجودش در کجا باید ثمربخش باشد و حضورش کجا سودمند خواهد بود؟ او باید یکی از ستون‌های سازندگی باشد و رسالت آسمانی را بر دوش بکشد و به لحاظ اعتقادی و رفتاری و عملی به آن پایبند باشد. 

تو باید همان سرزمینی را انتخاب کنی که خداوند برای تو انتخاب کرده و تو را هم برای آن انتخاب کرده است. همچنان که به موسی فرمود: 

(وَأَنَا۠ ٱخۡتَرۡتُكَ فَٱسۡتَمِعۡ لِمَا يُوحَىٰٓ) (طه: 13) 

و من تو را برگزیده‌ام، پس به آنچه وحی می‌شود، گوش دل بسپار.

آری خداوند این راهی را که در آن هستی برای تو انتخاب کرده است و امکانات و مهارت‌های لازم را در اختیارت گذاشته است؛ بنابراین شک نکن و برای علم و تخصص خود استاد خوبی باش؛ معلم باش آنچنان که رسول اکرم معلم برگزیده خدا بود. اقتصاددان ماهری باش؛ رسانه‌ای متبحری باش؛ سیاست‌مداری هوشیار و نظامی پیروز و  مربی توانایی بود؛ همسری باش که وظایفش را به درستی انجام می‌دهد و زمینه‌های مختلف دیگری که می‌توانی به امت سود برسانی. 

یقین داشته باش با سودمندی برای سرزمینت آماده سوار شدن به کشتی رهایی می‌شوی؛ تا با کمک همدیگر طوفان ایمانی راه‌اندازی کنید که باطل را ریشه‌کن و حق را پابرجا کند چنان که خداوند متعال فرموده است: 

(فَأَمَّا ٱلزَّبَدُ فَيَذۡهَبُ جُفَآءًۭۖ وَأَمَّا مَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ فَيَمۡكُثُ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ كَذَٰلِكَ يَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَالَ) (الرعد: 17).

و اما کف بر باد می‌رود، و اما آنچه به مردمان سود می‌رساند، بر روی زمین باقی می‌ماند، خداوند بدین گونه مثل می‌زند.

برای کسانی که موقعیت‌های خاکستری دارند جایی در این کشتی وجود ندارد؛ برای کسانی که به قوانین وضعی وابسته‌اند و از فلسفه‌های زمینی الهام می‌گیرند... در گرایش به دین قاطع نیستند و عقیده و برنامه و نظام خود را به طور قطعی تعیین نکرده‌اند جایی در کشتی ندارند.

نوح پیش از طوفان پسرش را صدا زد و گفت: (يَا بُنَيَّ ارْكَب مَّعَنَا وَلاَ تَكُن مَّعَ الْكَافِرِينَ) (هود: 420)

کسی که ایمانش سست و در نوسان است و به درستی دل نسپرده است نمی‌تواند سوار این کشتی شود؛ یا باید ایمانش را کامل کند و باور و گفتار و کردارش با اهل ایمان هماهنگ کند یا اینکه در گروه منافقان درآید. نوح با شگفتی از پروردگارش درخواست کرد: 

(رَبِّ إِنَّ ٱبۡنِي مِنۡ أَهۡلِي وَإِنَّ وَعۡدَكَ ٱلۡحَقُّ وَأَنتَ أَحۡكَمُ ٱلۡحَٰكِمِينَ) (هود: 45) 

پروردگارا پسرم از خانواده من است و البته وعده تو نیز راست و درست است و تو داورترین داورانی‌.

و خداوند هم پاسخ داد: (يَٰنُوحُ إِنَّهُۥ لَيۡسَ مِنۡ أَهۡلِكَۖ إِنَّهُۥ عَمَلٌ غَيۡرُ صَٰلِحٖۖ) (هود: 46).

ای نوح او [در حقیقت‌] از خانواده تو نیست، او [را] عملی ناشایسته است.

هیچ نوع برادری با برادری ایمانی برابر نیست؛ با کفر و نافرمانی هیچ مماشاتی وجود ندارد؛ هیچ صلحی کارساز نیست؛ هیچ ظاهرسازی سود نمی‌بخشد و هر نوع سازشی بی‌فایده است. اگر دین خدا در حرکات و سکنات ما هویدا نباشد در کشتی جایی نداریم؛ این کشتی نیمی از مؤمنان و نیمی از مسلمانان و نیمی از مجاهدهان را با خود حمل نمی‌کند بلکه خداوند آن را آماده کرده است تا کسانی را با خود ببرد که هدایت الهی را به جان خریده‌اند و در عبادت او کوشا هستند و در هر گامی که بر می‌دارند رضایت و خشنودی‌اش را می‌جویند؛ به عقیده و ثوابت و شریعت او چنگ می‌زنند. این کشتی جای کسانی که عقل و قلب و عملشان را به خدمت شریعت خدا گمارده‌اند. با صدق و اخلاص برای حمل بار رسالت آماده هستند. 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* توجه: کلیه مقالات منتشر شده بیانگر نظر نویسندگان است و لزوماً بیانگر نظر اتحادیه جهانی علمای مسلمان نیست.