بیانیه‌ی پایانی چهارمین نشست هیأت امنای اتحادیه جهانی علمای مسلمان در دوره‌ی چهارم از سال 1393 تا 1397 خورشیدی
شهر قونیه در ترکیه
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على المبعوث رحمة للعالمين وعلى آله وصحبه أجمعين، وبعد،،،
حمد و سپاس خداوند جهان آفرین را و درود و سلام او بر سرور پیامبران و مایه‌ی رحمت برای جهانیان و بر خاندان پاکش باد.
به یاری خداوند متعال چهارمین نشست هیأت امنای اتحادیه در بازه‌ی زمانی 13 تا 15 مرداد ماه 1395 خورشیدی به ریاست علامه یوسف قرضاوی رئیس اتحادیه جهانی علمای مسلمان در شهر قونیه‌ی ترکیه برگزار شد.
در این نشست بسیاری از مسایل داخلی اتحادیه و کمیته‌ها و شعبه‌های آن و برخی از مسایل متعلق به اوضاع امت اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
هیأت امنا در پایان نشست خود بیانیه‌ای صادر کرد که متن آن به شرح زیر است:
نخست: در خصوص فعالیت‌های داخلی اتحادیه جهانی علمای مسلمان هیأت امنا مراتب خشنودی خود را کارهای انجام شده و در حال انجام اعم از پروژه‌ها و فعالیت‌های علمی، دعوی و آموزشی ابراز می‌دارد و خواستار ادامه‌ی این روند و گسترش آن در سطح مرکز و مقر اتحادیه و هم در سطح شعبه‌ها و در میان اعضای آن در سراسر جهان اسلام است و این از اولویت‌های اتحادیه به ویژه برای علماء است.
دوم: در خصوص مصوبات مجمع عمومی اتحادیه ، دبیرکلی و کمیته‌های تخصصی برای تحقق فرایند پیشرفت و تعالی همه‌جانبه‌ی امت مجدانه تلاش می‌کنند. به همین خاطر هیأت امنا از اقدامات دبیرکل و کمیته‌های آن در شناساندن اسلام میانه به عموم مردم برای استفاده از خیرات و امنیت و آسایشی که برای بشریت به ارمغان می‌آورد قدردانی می‌کند و خواستار ادامه‌ی آن با جدیت است. اتحادیه هم‌چنین تلاش‌های دبیرکل و سایر کمیته‌ها را در تصحیح برخی از مفاهیم در اذهان مسلمانان و بالا بردن سطح آگاهی دینی جوانان ارج می‌نهد و این کار گامی در راه تأسیس نهادهای آموزشی و پژوهشی و دعوی برای سهیم شدن در انجام مسؤولیت و قرار دادن امت در مسیر پیشرفت و تمدن می‌داند.
برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای بررسی راه‌های توسعه‌ی آموزش شرعی و تدوین منشور خانواده در موازات با توافق‌نامه‌ی سیداو هم از دیگر اقدامات ارزشمند بخش دبیرکلی بوده است.
سوم: در راستای اجرای پروژه‌ی نهضت امت، اتحادیه نهایت توجه خود را به مسایل اجتماعی، تربیتی، آموزشی و فکری معطوف می‌دارد به همین خاطر چندین همایش را در خصوص خانواده و کیفیت آموزش شرعی و دعوی برگزار کرده است و برای صلح و آرامش در میان تمام اقشار امت تلاش می‌کند.
چهارم: در خصوص مسأله‌ی فلسطین اتحادیه بر مواضع اولیه‌ی خود ثابت است و به طور ویژه بر مسایل زیر تأکید می‌کند:
1- حمایت کامل از نگهبانان مسجد الاقصی.
2- محکوم کردن جنایات رژیم صهیونیستی در تجاوز پیاپی به مسجد الاقصی و تعدی به نمازگزاران و ساکن قدس شریف.
3- محکوم کردم اعدام‌های میدانی شهروندان فلسطین از جمله زنان و کودکان و ویران کردن خانه‌ها و انتقام از خانواده‌های شهدا و اسرا و نگهبانان.
4- مخالفت کامل با شهرک‌نشینی و محکوم کردن آن و دعوت از جامعه‌ی جهانی برای پایان دادن به حمایت ظالمانه از رژیم صهیونیستی در ادامه‌ی ستمگری و اشغال سرزمین فلسطین.
5- اتحادیه از تمام دولت‌های مسلمان، ملت‌ها، سازمان‌ها، علما، اندیمشندان، اصحاب رسانه و تمام آزادگان جهان می‌خواهد به طور همه‌جانبه از ملت فلسطین حمایت کنند و با تمام انواع جنایات اشغالگران مبارزه کنند. مسلم است که اشغالگری بزرگ‌ترین جنایتی است که ملت فلسطین را به زانو درآورده است؛ خواه کسانی که تحت اشغال هستند یا کسانی که بر اثر جنایات اشغالگران آواره و بی‌خانمان شده‌اند.
6- اتحادیه محاصره‌ی ظالمانه‌ی نوار غزه را محکوم می‌کند و آن را جنایت در حق بشریت می‌داند؛ این محاصره مردم را در فقر و گرسنگی نگه داشته است و از ابتدایی‌ترین حقوق و کم‌ترین درجات کرامت انسانی محروم کرده است. به همین خاطر از جهانیان می‌خواهد هر سریع‌تر برای پایان دادن به این محاصره‌ی ظالمانه اقدام کنند.
7- اتحادیه از تمام گروهها و سازمان‌های فلسطینی می‌خواهد به آشتی و سازش تن دهند و مؤسسات یک‌پارچه‌ای را برای فلسطینیان داخل و خارج تأسیس کنند.
چهارم: در خصوص کودتای نظامی نافرجام در ترکیه اتحادیه بر موضع ثابت خود در حمایت از حق و مشروعیت حاضر و انتخاب مردم برای تحقق عدالت و رفع ستم از آنان اعلام می‌کند؛ از این رویکرد اتحادیه نخستین سازمان جهانی بود که این اقدام ننگین را محکوم و اعلام کرد که این تلاش نافرجام به هیچ روی نه به صلاح ترکیه و منطقه و نه به صلاح امت اسلامی است؛ بلکه تلاشی مذبوحانه برای ویرانی و نابوددی یک کشور بود. اتحادیه موضع به هنگام ملت ترکیه در دفاع از آزادی و اراده و دموکراسی را که شیوه‌ای پسندیده برای حکومت‌داری و انتخاب حاکم در کشورشان بود تحسین می‌کند. اتحادیه از جامعه‌ی جهانی می‌خواهد در حمایت از تلاش‌های دموکراتیک به ویژه در کشورهای اسلامی به ویژه ترکیه دریغ نورزند. حمایت از کودتاهای نظامی که به حساب آزادی ملت‌ها و آرمان‌های آنان تمام می‌شود و سعی در غارت کردن ثروت‌های آنان دارد به هیچ روی زیبنده نیست. این‌ها ارزش‌های منفی و ناپسندی است که نباید نسل‌های حال و آینده‌ی خود را بر اساس آن تربیت کنیم.
پنجم: در خصوص اوضاع داخلی کشورهای اسلامی به ویژه در شرایطی که با درگیری‌ها و تنش‌های داخلی دست به گریبان هستند، اتحادیه فتنه‌هایی را که توسط عوامل بیگانه یا با سوء استفاده از گرایش‌های مذهبی در برخی از کشورهای اسلامی ایجاد شده است به شدت محکوم می‌کند؛ فتنه‌هایی که نزدیک است به یک نسل‌کشی تمام عیار تبدیل شود و مال و جان و حیثیت انسان‌ها را نابود کند. آنچه در سوریه و عراق و یمن و لیبی و برمه و آفریقای مرکزی در جریان است نمونه‌هایی از این فتنه‌ها است. اتحادیه از کشورهای اسلامی می‌خواهد وجدان جهانیان آزاده را به تلاش جدی برای پایان دادن به این مصیبت‌ها و جلوگیری از خون‌ریزی بیشتر سوق دهند تا ملت‌ها بتوانند در آسودگی زندگی کنند و با انتخاب آزاد خود، سرنوشت‌شان را بدون دخالت‌های خارجی تعیین کنند.
اتحادیه هم‌چنین نگرانی شدید خود را از فتنه‌های داخلی و درگیری‌های جاری در میان شهروندان یک کشور مانند آنچه در لیبی می‌گذرد ابراز می‌دارد و از همگان می‌خواهد با اتحاد و هم‌دلی مشکلات‌شان را از راه گفتگو و سازش حل کنند که خداوند متعال می‌فرماید: "واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا" [آل عمران: 103] و به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید.
اتحادیه بر این باور است که تنها راه موجود حرکت در مسیر تحکیم آزادی و توسل به گفتگو و هم‌دلی در سایه‌ی احترام به اراده‌ی ملت‌ها و هویت و مرجعیت اسلامی آنان است. در همین خصوص اتحادیه سلسله بازداشت‌ها و محاکمه‌ها و اتهام‌های وارده به اندیشمندان و علما و دعوتگران و فرهنگ‌دوستان را محکوم می‌کند و آزادی فوری همه‌ی آنان را خواستار است.
اتحادیه سیاست تقویت گروههای مذهبی را که از مرز تبلیغات و قطبش مذهبی به تأسیس گروههای شبه‌نظامی و ستیز با کشورها و ملت‌ها و مذاهب مخالف رسیده است محکوم می‌کند. نمونه‌ی این گروهها در عراق و سوریه و لبنان و یمن فراوان به چشم می‌خورد.
در بیانیه‌ی اتحادیه به طور جداگانه به مسایل هر یک از کشورها به شرح زیر پرداخته شد:
1- سوریه
پس از گذشت پنج سال از انقلاب سوریه، به نظر می‌رسد این کشور قربانی توطئه‌هایی شده است که در سطح بین‌المللی ابتدا با اختراع داعش و حمایت از آن آغاز شد سپس نیروهای هوایی کشورهای بزرگ و نیروهای زمینی و ستیزه‌جویان تروریستی از سوی کشورهای ذی‌نفع منطقه برای مقابله با آن ارسال شدند. به همین خاطر اتحادیه این توطئه و این تراژدی دردآور را محکوم می‌کند و از جهان اسلام و آزادگان جهان می‌خواهد برای حل این مشکل و ریشه‌کن کردن آن دست به کار شوند. در همین رابطه اتحادیه نکاتی را یادآور می‌شود:
الف: منبع تروریسم نظام حاکم بر سوریه است که مردمش را قتل عام می‌کند و تا زمانی که چنین نظامی بر سر کار باشد تروریسم را پایانی نیست.
ب: بر آزادگان جهان و صاحبان وجدان‌های بیدار واجب است در چنین آتشی که تر و خشک را با هم می‌سوزاند و همه چیز را نابود می‌کند ملت سوریه را یاری دهند.
ج: اتحادیه از گروههای مبارز سوری می‌خواهد وحدت و یک‌پارچگی خود را برای در هم شکستن نخوت طغیان حفظ کنند و در رهایی از مصیبت جنگ سهیم باشند.
د: از کشورهایی که هم‌چنان از رژیم سوریه حمایت می‌کنند می‌خواهد از حمایت از آن دست بردارند و در کنار مردم آزاده‌ی سوریه و مخالفان حکومت که خواهان آزادی میهن‌شان هستند قرار گیرند.
هـ: اتحادیه از کشورهایی که آوارگان سوری را پناه داده‌اند می‌خواهد امکانات مربوط به آموزش و بهداشت را برای آنان فراهم کنند و پس از خدای بزرگ یار و یاور این مردم بی‌پناه باشند تا کرامت‌شان مصون بماند. در همین زمینه اتحادیه رفتار برادرانه‌ی ملت و دولت ترکیه با مردم سوریه را می‌ستاید و از تلاش‌های نهادهای بشردوستانه که در برآورده کردن نیازهای برادران سوری نقش داشته‌اند تقدیر و تشکر می‌کند.
و: اتحادیه از مردمی که به کشورهای هم‌جوار پناهنده شده‌اند می‌خواهد به قوانین آن کشورها احترام بگذارند و در راستای حفظ برادری ایمانی و روابط انسانی با مردم و دولت میزبان همکاری داشته باشند تا مایه‌ی دلنگرانی در آن کشورها نباشند.
2- عراق
وضعیت عراق هم‌چنان اسفناک و دردآور است و آینده‌ی نامعلومی دارد و چه بسا به سمت تجزیه برود. جنگ‌های مذهبی و قومی هر روز ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد و به سمت خون‌ریزی بیشتر و آوارگی میلیون‌ها نفر در داخل و خارج می‌رود. بدون شک تروریسم با انواع گوناگون آن که در قالب داعش و غیره در این کشور حضور دارند، نتیجه‌ی تبانی دشمنان عراق بر ضد این کشور است. حاکم بودن قوانین بربری و قتل عام و گرسنه نگه داشتن مردم این عمق مصیبت است. نیروهای امنیتی اعم از ارتش و پلیس و نیروهای حامی آن می‌بایست برای آزادسازی شهرها اقدام کنند و در این راه فداکاری نمایند؛ اما آنچه پس از آزادسازی شهرها رخ داد آن بود که بسیاری از گروههای کینه‌توز مذهبی علاوه بر بازداشت‌های خودسرانه‌ی مردم، شمار زیادی از آنان را اعدام و خانه‌هایشان را ویران کردند و به تاراج مغازه‌ها و تخریب مساجد پرداختند به طوری که آثار تأسف‌بار و تراژیک آن در شبکه‌های ماهواره‌ای پخش شد.
ما اعضای اتحادیه جهانی علمای مسلمان به عنوان مرجعی اسلامی از مراجع دینی و سیاسی عراق می‌خواهیم برای رفع ظلم و ستم از مردم بی‌دفاع شهرهای آزاد شده اقدام کنند تا ده‌ها هزار نفر از مردم آواره‌ای که در اردوگاه‌ها به سر می‌برند به خانه و کاشانه‌ی خود بازگردند و غرامت‌شان را از داعش و گروههای کینه‌توز مذهبی که باعث گسترش فساد و ناامنی و ویرانی در کشور شده‌اند دریافت کنند.
این چیزی است که دین و برادری و عدالت و میهن‌دوستی بر آن تأکید می‌کند و امید است عراق زخمی و دردمند وحدتش را باز یابد و از مصیبت‌هایی که پیش از اشغال و پس از آن دامن‌گیرش شده است رهایی یابد.
3- یمن
اتحادیه جهانی علمای مسلمان هم‌چنان بر این باور است که آنچه در یمن رخ داد کودتای نظامی و مذهبی حوثی‌ها و حامیان علی عبد الله صالح رئیس جمهور برکنار شده‌ی این کشور بر ضد قانون اساسی و اراده‌ی جوانان و مردم آزاده‌ی یمنی بود. با کمال تأسف این کودتا وابسته به پروژه‌ی مذهبی برخی از کشورهای همسایه بود که در هر کجا جای پایی باز کرده‌اند ارمغانی جز ویرانی و نابودی نداشته‌اند. اتحادیه مخالفت خود را با اعلامیه‌ی شورای ریاست کودتا که تمام تلاش‌ها برای حل بحران یمن را نقش بر آب کرد اعلام می‌کند. مردم یمن اعم از همه‌ی گروهها و طوایف و قبایل حق دارند از هر راه ممکن از میهن‌شان دفاع کنند و پروژه‌ی کودتای دینی را درهم شکنند. آنان باید اراده‌ی انقلابی خود حاکم کنند و مشروعیت به سرقت رفته‌ی خود را باز پس گیرند تا یمن به امنیت و ثبات دست یابد و مردم این کشور در آرامش زندگی کنند. اتحادیه خواستار پایان دادن به محاصره‌ی ظالمانه‌ی تعز و گشودن گذرگاه‌های امن برای رساندن کمک‌های بشردوستانه است و هم‌چنین ترور علما و مشایخ در جنوب این کشور را محکوم می‌کند. اتحادیه تلاش برای حفظ وحدت و حاکمیت یمن را واجب می‌داند.
4- مصر
اتحادیه رخدادهای سرزمین کنانه و نقض حقوق بشر در این کشور در قالب بازداشت‌های ظالمانه و احکام غیرمنصفانه و محاکمات فرمایشی را که جای گناهکار و بی‌گناه را عوض می‌کند و نیز سلب آزادی‌ها و اعمال فشار بر علما و دعوتگران را محکوم می‌کند. محاصره‌ی نوار غزه و در تنگنا قرار دادن ساکنان قهرمان این منطقه و تبلیغات مذبوحانه‌ی رسانه‌های مصری در خدشه‌دار کردن چهره‌ی مجاهدان و بهبود تصویر اشغالگران صهیونیسم از دیگر جنایات سران حاکم بر مصر است. حق مردم مصر در برخورداری از آزادی و مخالفت با کودتای نظامی کاملا محرز است. بنابراین اتحادیه به سازمان‌های جهانی و نهادهای حقوقی هشدار می‌دهد که بستن درهای آزادی به خشونت و ناامنی در مصر و سراسر منطقه می‌انجامد و تنها راه حل احترام به آرای مردمی و خواست و اراده‌ی آنان است.
5- لیبی
اتحادیه تحولات سریع در لیبی را دنبال می‌کند و اراده‌ی مردم قهرمان این کشور و آرمان‌های آنان در راه آزادی و مبارزه با استبداد و تحقق اهداف انقلاب را محترم می‌شمارد. اتحادیه مداخله‌ی قدرت‌های بیگانه را که به دنبال تحمیل حکومت نظامی و مصادره‌ی اراده‌ی مردم این کشور هستند محکوم می‌کند و مراتب ناخشنودی خود را از بازداشت و علما و مشایخ دینی و خاموش کردن صدای آنان اعلام می‌دارد. اتحادیه از مردم لیبی می‌خواهد از هر اقدامی که به تحقق مقاصد شریعت و حفظ جان انسان‌ها و وحدت و وفاق سیاسی و اجتماعی و آشتی ملی می‌انجامد استقبال کنند و با هر آنچه اراده‌ی آنان را نقض می‌کند خواه از راه تروریسم یا کودتا مخالفت کنند.
6- بنگلادش
اتحادیه با نگرانی عمیق حوادث بنگلادش و سلسله اعدام‌ها و بازداشت‌های ناحق و نقض آزادی‌ها و کشتن مردم بی‌گناه را دنبال و تأکید می‌کند که این روش هیچ گاه به پیشرفت و سازندگی نمی‌انجامد. به همین خاطر از حکومت بنگلادش می‌خواهد از این گونه اقدامات دست بردارد و بازداشت شدگان را آزاد کند. از کشورهای اسلامی و سازمان همکاری اسلامی نیز می‌خواهد برای حل این معضل پادرمیانی کند.
7- وضعیت اقلیت‌های مسلمان در کشورهای غیر اسلامی
در خصوص وضعیت اقلیت‌های قومی و دینی که در بسیاری از کشورهای جهان زندگی می‌کنند اتحادیه بر مواضع گذشته‌ی خود تأکید می‌کند؛ بر کسی پوشیده نیست که اقلیت‌ها از یک سو با نسل‌کشی و آوارگی دست به گریبان هستند و از سوی دیگر دین و زبان و فرهنگ‌شان در معرض نابودی قرار دارد و ابتدایی‌ترین حقوق‌شان نقض می‌شود. بحران اقلیت‌های مسلمان در آفریقای مرکزی و میانمار از نمونه‌های بارز آن است. علمای اسلام این وضعیت را محکوم می‌کنند و از جهانیان می‌خواهند برای رفع ستم و بهبود شرایط کمک کنند. در این باره اتحادیه به اقلیت‌های مسلمان هم یادآور می‌شود که الزامات شهروندی در کشورهای میزبان را مراعات و به قوانین آنان احترام بگذارند و در راستای برخورداری از حقوق و رعایت منافع کلی آن کشورها تلاش کنند.
اتحادیه از کشورهایی که آزادی دینی و فکری و شرایط برخورداری از زندگی کریمانه را برای اقلیت‌ها فراهم می‌کنند و درهایشان را به روی مهاجران سوری گشوده‌اند تقدیر و تشکر می‌کند.
ششم: دعوت از امت اسلامی برای کنار گذاشتن اختلافات و گذر از عقب‌ماندگی:
اتحادیه از همه‌ی اقشار امت اسلامی از حکام، ملت‌ها، علما، اندیشمندان و سیاست‌مداران می‌خواهد تمام تلاش خود را برای بهبود اوضاع نابسامان امت و جلوگیری از تفرقه و عقب‌ماندگی و خشونت و تروریسم و فقر و بی‌کاری در میان جوانان به کار گیرند. به همین خاطر مسؤولیت آنان در برابر خدا سپس در برابر تاریخ را به آنان یادآوری می‌کند و از آنان می‌خواهد نیت‌شان را برای خدا پاک سازند و در راستای آشتی فراگیر بر مبنای عدالت و آزادی و کرامت و برابری در میان تمام اقشار امت گام بردارند؛ نهایت تلاش خود را برای رفع اسباب مشکلات و گرفتاری‌ها به کار گیرند و برای پیشرفت امت در زمینه‌های فکری، علمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تلاش کنند.
اتحادیه از آنان می‌خواهد در نیکی و خداترسی با هم همکاری داشته باشند و در راه تکامل و وحدت گام بردارند و نعمت‌های خدا را در راه شکر او و برای پیشرفت و توسعه به کار گیرند و همانند قرون اولیه‌ی اسلامی به اخلاق حسنه و ارزش‌های اسلامی پایبند باشند. دعوت به سوی خدا همراه با حکمت و پندهای نیک و گسترش رحمت و مهربانی در میان جهانیان از دیگر وظایف آنان است تا امت اسلامی در جایگاه بهترین امت‌ها "خير أمة أخرجت للناس" که همانا خواست و اراده‌ی خداوند متعال است قرار گیرد و به فرموده‌ی رسول خدا چون پیکری واحد باشد: "مثل المؤمنين في توادهم وتراحمهم وتعاطفهم كمثل الجسد إذا اشتكى منه عضو تداعى له سائر الجسد بالسهر والحمى" مثال مؤمنان در دوستی و محبت و دلسوزی همانند پیکر واحدی است که اگر عضوی از آن به درد آید سایر اعضا با تب و بیداری با او هم‌دردی می‌کنند.[مسلم و غیره].
هفتم: اتحادیه بر این باور است که سیاست خصمانه‌ی مذهب‌گرایی تنها آب به آسیاب دشمن می‌ریزد و حتی کسانی که آن را دنبال می‌کنند چیزی زیان و وبال در آخرت نصیب‌شان نمی‌شود. "وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ" [شعراء:227]. و كسانى كه ستم كرده‌اند به زودى خواهند دانست به كدام بازگشتگاه برخواهند گشت.
هشتم: اتحادیه انزجار کامل خود را از اقدامات تروریستی و جنایت‌آمیز برخی از گروههای مسلح در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی اعلام می‌کند.
نهم: اتحادیه اعلام می‌کند که اسلام از این گونه اعمال ناپسند بری است و قرآن کریم در این رابطه فرموده است: "مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا" [مائدة:32]. هر كس كسى را -جز به قصاص قتل، يا [به كيفر] فسادى در زمين- بكشد، چنان است كه گويى همه مردم را كشته باشد.
اتحادیه بر این باور است کسانی که این اعمال را مرتکب می‌شوند در درجه‌ی نخست با اسلام سر جنگ دارند. به اقلیت‌های مسلمان ساکن در کشورهای غیر اسلامی هم یادآور می‌شود که به الزامات شهروندی در کشورهای میزبان پایبند باشند و در راستای مصالح کلی آنها گام بردارند و از هر گونه اعمال خشونت‌آمیز و بی‌توجهی به قوانین عمومی پرهیز کنند. شایسته است اقلیت‌ها در راستای پیشرفت و توسعه‌ی کشورهای میزبان از هیچ تلاشی فروگذار نکنند تا نمود بارزی از اسلام اصیل و آموزه‌های سرشار از مدارا و هم‌زیستی و ارزش‌های انسانی باشند.
دهم: اتحادیه از تمام کشورها و سازمان‌های جهانی می‌خواهد برای برپایی حق و عدالت که زیربنای صلح و امنیت و ثبات خواه در عرصه‌ی جهانی یا داخلی است تلاش کنند و به حقوق انسان‌ها برای برخورداری از امنیت و آزادی احترام بگذارند.
یازدهم: فعال‌سازی جامعه‌ی مدنی ضامن پیشرفت جامعه و تقویت صلح و بهترین راه برای رویارویی با خشونت و تفرقه و تروریسم است و تأکید می‌شود که ظلم و ستم همان گونه که خداوند متعال خبر داده است در نهایت رو به نابودی می‌رود: "هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ"[أنعام: 47]. آیا جز گروه ستمکاران هلاک خواهند شد؟
دوازدهم: اتحادیه بیشترین توجه را نسبت به خانواده‌ی مسلمان به ویژه مسایل زنان و کودکان معطوف می‌دارد و از مسلمانان می‌خواهد از اقداماتی که کانون خانواده و ارزش‌های والای اسلامی را هدف قرار می‌دهد جلوگیری کنند. در همین زمینه اتحادیه به تدوین منشور جهانی خانواده اقدام و در یک همایش جهانی آن را اعلام کرده است تا راهنمای مردم و حافظ خانواده‌ها از خطرهای پیرامون باشد و در کنار سایر منشورهای جهانی مربوط به خانواده قرار گیرد.
سیزدهم: اتحادیه برای پیشرفت آموزش عمومی در کشورهای اسلامی به ویژه آموزش شرعی اهمیت بسیار قایل است و در این زمینه خواستار تأسیس شورای عالی توسعه‌ی آموزش‌های شرعی برای اصلاح فرایند آموزش و توسعه‌ی آن است تا به اهداف خود در راستای فهم درست از دین و پیاده‌سازی آن در واقعیت زندگی برسد.
یکی دیگر از دغدغه‌های اتحادیه تصحیح آن دسته از مفاهیم دینی است که در میان امت خدشه‌دار شده است تا دین و فرهنگ دینی عاملی برای حرکت امت به سمت تمدن و آبادانی زمین باشد. اتحادیه با برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی و نیز از راه تألیفات و رسانه‌ها به این امر همت می‌گمارد.
در پایان جا دارد که از ترکیه این کشور باشکوه و شهر تاریخی قونیه به نیکی یاد کنیم و از ملت شریف ترک و رهبری حکیمانه‌ی آن تقدیر و تشکر کنیم و زحمات والی قونیه و شهرداری و اداره‌ی امور میهمانان این شهر برای برگزاری این نشست بزرگ را ارج نهیم و از تمام کسانی که در برگزاری موفقیت‌آمیز این نشست سهیم بوده‌اند و از رسانه‌ها و از نهادهای نظارتی و اداری از صمیم قلب تشکر کنیم.
اتحادیه جهانی علمای مسلمان
چهارمین نشست هیأت امناء در دوره‌ی چهارم از سال 1393 تا 1397 خورشیدی
13 تا 15 مرداد ماه 1395 خورشیدی