در سالگرد انقلاب آزادی‌بخش الجزایر مقاله‌ای با عنوان: «آزادی الجزایر...
استواری یک ملت و صبر طولانی در راه استقلال»
دکتر
علی محمد صلابی
دبیرکل
اتحادیه جهانی علمای مسلمان
مقاومت
مردم دلاور الجزایر در برابر استعمارگران فرانسوی در 14 ژوئن 1830 میلادی از زمان پیاده
شدن ارتش فرانسه در سواحل الجزایر به ویژه سیدی فرج آغاز شد. در این روز، مبارزه تلخ
و طولانی و در واقع جهاد اکبر مردم الجزایر آغاز شد و از زمان ورود اشغالگران فرانسوی
به کشورشان پرچم جهاد را به طور متوالی به یکدیگر تحویل دادند. بنابراین جهاد مردمی
الجزایر جهادی بزرگ و فراگیر بود.
فرانسوی‌ها
تصمیم گرفتند سیاست اشغال الجزایر و تحکیم کنترل فرانسه در همه ابعاد و سطوح را دنبال
کنند؛ آنان الجزایری‌ها به عنوان خدمتکار و برده اشغالگران به خدمت گرفتند و باعث هرج
و مرج، ویرانی و تشدید خشونت شدند.
مقاومت
الجزایر در برابر فرانسوی‌ها با وجود روش‌های وحشیانه مقامات فرانسوی در سرکوب جنبش‌های
انقلابی و شورشی فروکش نکرد. یک سال پس از آغاز استعمار، مردم الجزایر به ویژه پس
از قیام سید سعدی در سال 1831 خیلی زود در برابر استعمارگران مسلح شدند. سپس قیام‌ها
یکی پس از دیگری به وقوع پیوست؛ مانند قیام ابن ابی مزراق و ابن زعموم سپس انقلاب امیر
عبدالقادر الجزایری که سال‌ها به طول انجامید و خسارات سنگینی به اشغالگران فرانسوی
وارد کرد تا این که در سال 1847 میلادی با تبعید امیر به خارج از الجزایر پایان
یافت. انقلاب امیر عبدالقادر نقطه عطف مهمی در تاریخ مقاومت مردم الجزایر است؛ زیرا
مبارزات مردمی را از وضعیت محلی به وضعیت ملی سوق داد.
قیام‌ها
پس از خروج امیر از کشور متوقف نشد و از معروف‌ترین آنها می‌توان به قیام‌های زعاطشه،
بوبغله، شریف محمد بن عبدالله بورگلا، قیام صبایحیه، قیام قبیله نمامشه، صادق
بلحاح، محمد بوخنتاش، بارکتی، قیام فرزندان سیدی شیخ، بوچوچا محمد بن تومی بوچوچا،
انقلاب‌های مقرانی، شیخ حداد، انقلاب دره عمری، اوراس و ابوعمامه اشاره کرد.
این وضعیت
تا اوایل قرن بیستم ادامه یافت؛ اینجا بود که شیوه مبارزه تغییر کرد. مردان نخبه در
الجزایر به حرکت در آمدند و با دسیسه‌های اشغالگران در کشورشان با هم متحد شدند. در
سطح ملی آنان خواهان لغو قوانین تبعیض‌آمیز و خودسرانه، برابری در پرداخت مالیات و
برابری در نمایندگی سیاسی در شوراهای محلی شدند.
با آغاز
جنگ جهانی اول، الجزایر وارد مرحله جدیدی از تاریخ معاصر خود شد. جنبش‌ها، سازمان‌ها
و احزاب مختلف سیاسی تأسیس شد و جنبش اصلاحات مردمی در الجزایر به رهبری علما آغاز
شد. در رأس این جنبش‌ها شیخ عبد الحمید بن بادیس قرار داشت که جمعیت علمای الجزایر
را تأسیس کرد و راه را برای آگاهی مردمی و مبارزات سخت و افسانه‌ای و نثار جان و
مال در این راه هموار کرد. این تلاش‌ها و اقدامات با انقلابی عظیم و نادر در تاریخ
بشر به اوج خود رسید و با رهبری جبهه آزادی‌بخش ملی الجزایر، به حضور نظامی و
سیاسی فرانسه در این کشور پایان داد.
مردم الجزایر
در برابر روش‌های استعمارگران و سیاست‌های فرانسوی‌ها که از همه ابزارها برای از بین
بردن هویت اسلامی استفاده می‌کردند، ایستادند. در نامه‌ای که یک مسلمان الجزایری به
فرماندار کل نوشت احساس واقعی اکثریت الجزایری‌ها بیان شده است. او نوشته بود: "ما
ترجیح می‌دهیم خود و فرزندانمان را بسوزانیم تا فرانسوی نشویم". با افزایش مقاومت
الجزایر در همه ابعاد، اشغالگران فرانسوی حلقه را بر مردم تنگ‌تر کردند و مردم
مجبور شدند یا از کشور خارج شوند و در تبعید زندگی کنند یا تا زمانی که خواهان
حقوق و کرامت خود هستند باید در یک سلول بسته زندگی کنند.
در 8 می
1945، یک مرحله مهم تاریخی در حافظه جمعی مردم الجزایر آغاز شد؛ در آن روز
استعمارگران فرانسوی تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم را به طرز وحشیانه‌ای سرکوب کردند.
مردم در این تظاهرات اعلام کردند که دوران برده‌داری سپری شده است و دوران جدیدی
در الجزایر آغاز شده است. اما دشمن از تمام سلاح‌های زمینی، هواپیماها و کشتی‌های جنگی
برای سرکوب استفاده کرد؛ ساختمان‌ها را منفجر کردند و مردم را در آتش سوزاندند و
در یک هفته خونین 45 هزار نفر را به شهادت رساندند و به دنبال آن رهبران نهضت ملی
و هزاران نفر از شهروندان را دستگیر کردند.
پس از آن
مردم الجزایر متقاعد شدند که راه مبارزه مسالمت‌آمیز برای دستیابی به حقوق بسته است
و هیچ امکانی برای آزادی و دستیابی به حقوق ربوده شده آنها وجود ندارد، مگر از طریق
سلاح. به این ترتیب پس از جنگ جهانی دوم مبارزه مسلحانه در میان جوانان رواج یافت
و مردم متقاعد شدند که آزادی دادنی نیست بلکه گرفتنی است و باید آن را از چنگال
استعمارگران درآورد و این راه با خون آزادگان رنگین است.
این رخدادهای
خونین و تکرار کمپین‌های سرکوب وحشیانه که توسط مقامات فرانسوی انجام شد، راه را برای
وقوع "انقلاب آزادی‌بخش الجزایر" یا "جنگ استقلال الجزایر" در
سال 1954 میلادی که توسط جبهه آزادی‌بخش ملی الجزایر رهبری می‌شد، هموار کرد. این جنگ
هفت سال ادامه یافت و مردم الجزایر از انقلاب حمایت کردند و در آن سهیم شدند و در
راه بازگرداندن آزادی و کرامت و استقلال هزینه سنگینی پرداخت کردند.
در طول
این هفت سال با وجود سیاست‌های ظالمانه و وحشیانه اشغالگران فرنسوی در برخورد با
انقلابیون و انواع شکنجه، مبارزه بر ضد استعمارگران ادامه یافت و رهبران جبهه آزادی‌بخش
با حمایت مردمی ثابت قدم ماندند و مشکلات سیاسی و اقتصادی فراوانی برای مقامات فرانسوی
ایجاد کردند.
فرانسویان
پس از تحمل زیان‌های اقتصادی و نظامی و سقوط دولت‌هایشان بر اثر انقلاب الجزایر، در
دوره ژنرال دوگل مجبور به مذاکره با دولت موقت الجزایر شدند و این مرحله با به رسمیت
شناختن حق تعیین سرنوشت مردم الجزایر و موافقت‌نامه‌های ایفیان به پایان رسید. یک رفراندوم
خودمختاری برگزار شد که در آن اکثریت قاطع مردم الجزایر به استقلال رأی دادند و نتایج
رسمی در 3 ژوئیه 1962 اعلام شد. فرانسه استقلال الجزایر را در 19 مارس 1962 به رسمیت
شناخت و جبهه آزادی‌بخش 5 جولای را به عنوان روز استقلال الجزایر اعلام کرد.
انقلاب
الجزایر به یاری خداوند متعال و آموزه‌های اسلام که به رونق اخلاقی و معنوی در رسیدن
به این پیروزی بزرگ کمک کرد موفق شد؛ آگاهی، صبر و فداکاری توده‌های الجزایر و
تقدیم بیش از یک میلیون شهید در انقلاب استقلال و بیش از پنج میلیون شهید از ابتدای
استعمار، از دیگر اسباب موفقیت این انقلاب
بود.
خداوند
شهدای الجزایر، علما، رهبران، قهرمانان مبارز و کسانی را که از آنان حمایت کردند و
حامل رسالت مقدس آنان در آزادی مردم بودند بیامرزد. از او می‌خواهیم، همان‌طور که
از مردم مسلمان الجزایر حمایت کرد، از همه مسلمانانی که برای آزادی، استقلال و کرامت
خود در نقاط مختلف جهان اسلام به‌ویژه در فلسطین عزیز مبارزه می‌کنند، حمایت کند.
برای جزئیات
بیشتر رجوع کنید به:
- علی محمد
الصلبی، مبارزه مردم الجزایر علیه اشغال فرانسه، ج 3، چاپ اول، دار ابن کثیر، دمشق،
1396. دانشنامه را می‌توانید از سایت رسمی دریافت کنید:
- قسمت
اول: زندگینامه امیر عبدالقادر: http://www.alsalabi.com/salabibooksOnePage/21
- قسمت
دوم: زندگینامه عبدالحمید بن بدیس: http://www.alsalabi.com/salabibooksOnePage/22
- قسمت
سوم: از جنگ جهانی دوم تا استقلال و زندگینامه امام محمد البشیر الابراهیمی: http://www.alsalabi.com/salabibooksOnePage/23
- همچنین
می‌توانید کتاب‌ها را از کانال رسمی تلگرام: https://t.me/alsallabi دانلود کنید
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
- * توجه:
کلیه مقالات منتشر شده بیانگر نظر نویسندگان است و لزوماً بیانگر نظر اتحادیه جهانی
علمای مسلمان نیست.